گمرک، یکی از مهم‌ترین سازمان‌های کشور است و عملکرد کلی آن با اقتصاد و امور مالی کشور ارتباط مستقیم دارد. اگر بخواهیم مفهوم و عملکرد کلی این سازمان را از نظر واژه‌نامه بین‌المللی عنوان کنیم، باید بگوییم که یک موسسه کاملا دولتی و اجرا‌کننده قانون‌های مربوط به امورات گمرکی و وصول واردات و صادرات کالاهای مختلف است. همچنین کالاهای وارداتی در انبارهای این سازمان نگهداری می‌شوند و تمامی عوامل مربوط به جابجایی آنها زیر نظر این مجموعه انجام می‌پذیرد.
تعریف گمرک
تعریف این سازمان از نظر قانون و مقررات کشوری به این صورت است که گمرک در ایران سازمان اجرای مقررات وضع شده و امور مربوط به کالاهای وارداتی و صادراتی و همچنین انبار کردن آنها است.
تعریف گمرک در شورای همکاری، به این صورت عنوان شده که سازمانی دولتی و اجرا‌کننده تمامی چهارچوب‌ها و قوانین کشوری، دریافت‌کننده عوارض و هزینه‌های مربوط به ورود و خروج کالا و ترانزیت داخلی است.
تاریخچه گمرک ایران
قبل از بررسی تاریخچه پیدایش گمرک، باید بگوییم که پیشینه تشکیل هر سازمانی، مربوط به نیاز افراد در دوره‌های مختلف می‌باشد.
تاریخچه این سازمان در ایران به حکومت قوم مادها برمی‌گردد. با توجه به شواهد و اطلاعاتی که در رابطه با این قوم وجود دارد می‌توان عنوان کرد که در آن زمان قوانینی مشابه با عملکرد این سازمان برقرار بوده است. این شکل از داد و ستدها در دوره هخامنشیان نیز وجود داشته و مبادلات این چنینی در سرزمین وسیع ایران انجام می‌گرفت.
ستایش لجستیک به عنوان یکی از با سابقه‌ترین شرکت‌ها با ۷۰ سال فعالیت در حوزه لجستیک و حمل و نقل، اجاره انبار،انبارداری لاستیک، اجاره سوله تهران و اجاره انبار وسایل منزل دارای انبارهای کالاهای بازرگانی در منطقه کهریزک است که جواز کسب معتبر دارد.
جالب است بدانید که در سده سوم قبل از میلاد و در زمان حکومت اشکانیان واردات کالاهایی مانند، ابریشم چین، کالاهای رومی، ادویه کشور هندوستان به ایران انجام میشد و تمامی مشخصات آنها به همراه مبالغ دریافتی در دفتر مخصوصی به ثبت می‌رسید. پرداخت حقوق برای کالاهای صادراتی وجود نداشت و این قانون بعد از گذشت سال‌های زیادی تغییر کرد و تجارت به صورت آزاد مرسوم شد.
در سال 1277 هجری شمسی زمانی که عهدنامه ترکمن‌چای امضا شد، اجاره این سازمان با توجه به متن این عهدنامه، لغو گردید. در یکی از بندهای این عهدنامه این‌گونه عنوان شده بود که حقوق کالاهای وارداتی از کشور روسیه تزاری به ایران تنها 5 درصد می‌باشد. طبق این عهدنامه حقوق تجارت برای ایران بدون انجام معامله و تنها براساس 5 درصد به صورت یکنواخت وضع شد.
عهدنامه‌ای در دوره قاجاریه با کشور روسیه امضا و توافق شد که استقلال ایران را در رابطه با امورات تجارت، واردات و صادرات کالا را با مشکل مواجه کرد. در تاریخ 29 شوال 1228 جنگی بین ایران و روسیه شکل گرفت و برای برقراری صلح، عهدنامه گلستان میان این دو کشور به تصویب رسید.
بعد از اعلان مشروطیت، گمرک جزو دارایی‌های مملکت قرار گرفت و نوز بلژیکی آخرین وزیر این تشکیلات بود. بعد از گذشت زمان این سازمان‌ها توسعه زیادی پیدا کردند و در اکثر نقاط مرزی احداث شدند. اداره گمرکات ایران در آن زمان به دست نوز بلژیکی انجام میشد.
در سال‌های مختلف تعرفه و قوانین سازمان تجارت کالا چندین بار تغییر کرد و سپس در سال 1337 تمامی تعرفات و قوانین توسط مجلس شورای اسلامی به تصویب رسید. قوانین این سازمان دولتی در ایران براساس 36 ماده تنظیم شده و 21 فصل، 86 بخش و 99 کالا را شامل می‌شود.
قوانین گمرک ایران
وزارت صمت مسئول وضع قوانین گمرکی ایران است و همچنین عملکرد کلی آن را نظارت می‌کند. در سال 1394 قوانین و مقررات لازم برای انجام واردات و صادرات کالاهای مختلف از سوی وزارت صمت اعلام و تصویب شد. این قوانین و مقررات به صورت کدهای مشخصی تهیه و تنظیم شده‌اند و به صورت مستمر به روز رسانی می‌شوند.
وجود قوانین برای تجارت کالاها کمک زیادی به اجرای برنامه‌های مختلف دولتی و خصوصی می‌کنند و اطلاع از این قوانین روند صادرات و واردات را تسهیل می‌نماید. در ادامه مهم‌ترین نکات در رابطه با قوانین کالاهای صادراتی و وارداتی را عنوان می‌کنیم.
ارتباط با تیم حرفه‌ای ستایش لجستیک تنها با یک کلیک!!!
کالاهای مجاز گمرک ایران
یکسری از کالاها در دسته کالاهای مجاز برای واردات و صادرات قرار می‌گیرند و تجارت آنها نیاز به اخذ مجوز ندارد. به همین دلیل به این نوع کالاها، کالای مجاز می‌گویند.
کالای مشروط گمرک ایران
واردات و صادرات کالاهای مشروط نیاز به اخذ و ارائه مجوزهای خاصی دارد. فرایند انجام و ترخیص آنها نسبت به کالاهای مجاز بیشتر است.
کالای ممنوع گمرک ایران
تجارت و واردات و صادرات کالاهایی که در لیست ممنوعه قرار دارند جرم محسوب می‌شود.
سایت واردات گمرک ایران
سایت واردات گمرکی ایران به نشانی، epl.irica.gov.ir است. این سامانه جهت نظارت بر امور کلی این سازمان و واردات و صادرات کالاها راه‌اندازی شده و برای ثبت نام در این سایت می‌توانید به نزدیک‌ترین گمرک مراجعه کنید و بعد از ثبت نام وارد سایت شوید.
ممنوعیات گمرک ایران
در قسمت ذیل تمامی کالاهای ممنوعه گمرک ایران را عنوان می‌کنیم:
- اسلحه و تجهیزات مربوط به آن مانند، گلوله، چاشنی، باروت، فشنگ و همچنین مهمات جنگی و مواد محترقه
- مواد مخدر و روانگردان
- دستگاه‌های فرستنده
- دستگاه مخصوص عکاسی و فیلمبرداری هوایی
- سامانه و سیستم‌های استراق سمع، فرستنده و ضبط کننده‌های مختلف
- کالاهای الکترونیکی و مخابراتی با کاربرد تجاری
- لوازم صوتی و تصویری خلاف شئونات اسلامی و نظم عمومی
- کتاب، روزنامه و با علامت‌ها و نوشته‌های خلاف شئون ملی و نظم عمومی
- کالاهایی با عبارات و علامت‌های خلاف مقررات و مذهب رسمی کشور
- اسکناس‌های خارجی، تمبر، بلیط بخت آزمایی
- کالاهایی با علامت‌های متفاوت بر روی جعبه برای اغفال خریدار
ساختار تشکیلاتی گمرک
گمرک ایران از یک ستاد مرکزی و 10 حوزه نظارت تشکیل شده است و بالاترین مقاوم آن متعلق به رئیس کل یا معاون وزیر اقتصاد و دارایی می‌باشد.
ستاد مرکزی از یک بخش در حوزه ریاست و چهار معاونت تشکیل شده و این تشکیلات بر مناطق ده‌گانه و گمرکات مستقر در تهران نظارت دارند. وظیفه نظارت بر گمرکات اجرائی مناطق مختلف بر‌عهده حوزه نظارت ده‌گانه می‌باشد. فعالیت همه سازمان‌های تجارت تهران، امانات پستی و نمایشگاه زیر نظر ستاد مرکزی انجام می‌شود. به طور کلی 129 واحد گمرکات اجرائی در کل کشور مستقر هستند.
ستاد مرکزی گمرک ایران از واحدهای هدایت کننده و هماهنگ‌‌‌سازی حوزه‌های نظارت و گمرکات تشکیل شده و این حوزه‌ها به ابلاغ مقررات و کارهایی که به این منظور اجرا می‌شوند، می‌پردازند. معاونت‌های چهارگانه از دفاتر و مجموعه‌های مختلفی تشکیل شده که در ادامه آنها را نام می‌بریم.
- معاونت امور گمرکی
- دفاتر امور واردات
- امور صادرات
- اداره کل تعیین ارزش و تعرفه
- معاونت حقوق
- اداره کل نظارت بر ترانزيت
- اداره کل بازبینی
- دفتر حقوقى و قضائى
- معاونت ادارى و مالى
- ادارات کل خدمات و تدارکات
- امور مالى و دفاتر ساختمان و طرح‌هاى عمرانى
- تشکیلات و بودجه
- معاونت طرح و برنامه
- دفتر برنامه‌ريزى
- بهبود سيستم‌ها
- دفتر آمار و خدمات ماشينی
- دفتر آموزش و تحقيقات
- پروژه ملی اتوماسيون
وظیفه گمرک
- اعمال سیاست‌های دولت برای انجام امور واردات و صادرات و جابجایی کالا از مرز
- وصول حق و حقوق واردات و صادرات کالا و سایر هزینه‌های مربوط به آن
- انجام پروسه و تشریفات قانونی ترخیص کالا و تحویل آن به صاحب بار
- کنترل و نظارت بر جابجایی کالا از مرز
- اجرای قوانین مربوط به مرزنشینان، بازارچه‌های مرزی و پیله‌وران
- اعمال قوانین گمرک در رابطه با معافیت و ممنوعیت کالاهای وارداتی و صادراتی به صورت موقت، کران‌بری، عبور داخلی کالا و غیره
- اجرای قوانین و مقررات در رابطه با کالاهای قاچاق، متروکه و ضبط شده
- پیش بینی و فراهم کردن زیر ساخت‌های لازم برای اجرای سامانه نوین
- تحلیل و بررسی آمارهای مربوط به میزان واردات و صادرات کالاها و انتشار آنها
- آموزش و نظارت بر کارکنان و پرسنل سازمان
- برنامه‌ریزی در رابطه با موانع و مسیر نظام تجارت کالا و حل مسائل مربوط به آن
- بازرسی از واحدهای اجرایی
- تسهیل فرآیندهای تجارت برای توسعه گردشگری
- رسیدگی به اختلافات مربوط به سازمان و صاحب کالا در نحوه اجرای قوانین
- اتخاذ تمهیدات راهبردی برای تسهیل امور تجارت و صادرات
- رعایت قوانین و سیاست‌های تجارت کالا
یک پاسخ
سلام مطالب بسیار مفید و آموزنده بود. نوضیحات بسیار کامل بود. منظور از ارزش گمرکی چیست و چگونه ارزش گمرکی معین و مشخص می شود؟