انبارهای بزرگ و کوچک یکی از بخشهای مهم و اصلی در محیطهای صنعتی، نیمه صنعتی، کارگاهها و حتی فروشگاههای بزرگ میباشند که برای چیدمان و دپوی کالا و اقلام مختلف مورد استفاده قرار میگیرند. در حالت استاندارد این انبارها شامل چندین ردیف قفسههای چند طبقهای میباشند و گاها بدون قفسه طراحی میگردند. در هر صورت چیدمان و جانمایی در انبار اگر با روشهای استاندارد انجام نشود چالشهای متعددی را ایجاد میکند. چیدمان صحیح انبار یکی از نکاتی است که هنگام اجاره انبار عمومی باید له آن توجه کرد.
اهمیت چیدمان صحیح انبار
مهمترین دلایلی که باعث میشود به نحوه چیدمان کالا و اقلام مختلف در انبار تا این اندازه توجه شود عبارتند از:
- دسترسی آسان به کالا و صرفه جویی در زمان ورود و خروج کالا
- جلوگیری از سقوط و ریزش کالاها به دلیل چیدمان غیر استاندارد
- ممانعت از تخریب اقلام دارای تاریخ انقضا در انبار با خروج به موقع از قفسه انبار
- انبارگردانی آسان
- امدادرسانی آسان در صورت بروز حوادث مختلف به دلیل قرار گرفتن کالاها در فضای مناسب و دور از محل رفت و آمد افراد
- بالا بردن راندمان و کارایی پرسنل انبار
انواع روشهای چیدمان انبار
چیدمان انبار بر اساس تاریخ انقضا محصولات
بعضی محصولات تاریخ مصرف مشخصی دارند. از جمله این کالاها میتوان به لوازم آرایشی، دارو، مواد غذایی و… اشاره کرد. در این موارد کالاها به ترتیب تاریخ انقضایشان، در انبار چیده میشوند؛ به طوری که محصولات دارای تاریخ مصرف بیشتر، در انتهای قفسه قرار خواهند گرفت.
چیدمان انبار به روش fifo و lifo
در چیدمان بر اساس ترتیب خروج کالاها میتوان به روش FIFO و LIFO عمل کرد.
طبق روش LIFO (Last-In-First-Out)، آخرین و جدیدترین کالاهای وارده شده به انبار، در ابتدای انبار قرار میگیرند. این روش مناسب اقلامی است که تاریخ انقضایشان رو به اتمام است، میباشد و طبق روش FIFO (First-In-First-Out) اولین و قدیمیترین کالاهای ئارد شده به انبار، در انتهای انبار قرار میگیرند.
یکی از شرکتهای معتبری که سابقه هفتاد ساله در زمینه انبارداری دارد؛ ستایش لجستیک است. این شرکت با حضوری فعال در منطقه شورآباد توانسته نیاز بسیاری از مشتریانش را در زمینه تحویل، نگهداری و توزیع و پخش کالاهای همراهی میکند و از این طریق در مسیر رشد و پیشرفت کسب و کار مشتریانش، همراهشان است. برای آشنایی بیشتر با این شرکت میتوانید به صفحه رسمی ستایش لجستیک، مراجعه و برای اجاره انبار شورآباد و یا سوله اقدام کنید.
چیدمان انبار بر اساس نوع کالا
این نوع چیدمان مناسب برخی کسب و کارها یا فروشگاهها است که تنوع بالایی در محصولات خود دارند. کالاهایی هم نوع یا با کاربرد یکسان، در یک قسمت از انبار در کنار یکدیگر قرار میگیرند. به این ترتیب، دسترسی به محصولات هم گروه، آسانتر خواهد بود.
چیدمان انبار با روش کدگذاری
یکی از بهترین روشها برای انبار کردن کالاها، استفاده از روش کدینگ کالا میباشد. در روش برچسب گذاری بارکد، به هر کالایی یک کد اختصاصی و برچسب تعلق میگیرد. در این صورت، انباردار باید از بارکدخوان برای پیدا کردن کالای مورد نظر استفاده کند. سیستمهای کدگذاری به کار رفته در انبارها، تنوع زیادی دارند. از جمله این روشها میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- کدگذاری با حروف الفبا: قرار دادن کالاها بر اساس حرف اول نام کالا یکی از روشهای کدینگ کالا میباشد. این روش چیدمان، برای انبارهایی با تعداد کالای محدود کاربرد دارد.
- کدگذاری با اعداد: در این روش از اعداد برای دسته بندی کالاها استفاده میشود. یکی از روشهای کدگذاری با اعداد، کد گذاری اعشاری است. در این روش از اعداد اعشاری استفاده میشود که رقم سمت چپ نشان دهنده گروه اصلی کالا و رقم سمت راست به معنای گروه فرعی کالا میباشد.
- ترکیب حروف و اعداد
چیدمان انبار کالاهای فصلی
در این روش چیدمان، کالاهای فصلی را در طبقات بالاتر قرار میدهند. راه بعدی این است که از فضای خالی بین دو قفسه برای چیدن کالاهای فصلی استفاده کنید. وقتی فصل فروش این کالاها رسید، میتوان بسته به تاریخ انقضا، پرفروش بودن یا سایر فاکتورهای مرتبط، کالاها را دوباره دستهبندی کرد.
چیدمان انبار بر اساس وزن کالا
وزن کالا، یکی دیگر از فاکتورهای موثر در گروهبندی کالاها در انبار میباشد. در این روش چیدمان، معمولا کالاهای سنگین در قفسههای پایین تر قرار گرفته و کالاهای سبک را در قفسههای بالایی جایگذاری می کنند. به این ترتیب دسترسی به کالاها بهتر شده و احتمال ریزش و سقوط تا حد زیادی کم میشود. نکته بعدی در چیدمان کالاها این است که کالاهای بزرگ تر و سنگین تر، باید در محلی قرار بگیرند که فضای کافی برای انتقال آنها وجود داشته باشد. در قفسه، راهرو و مسیر خروج از انبار، باید فضای کافی برای نقل و انتقال این کالاها وجود داشته باشد.
مطالعه بیشتر: مزیت استفاده از کفپوش انبار و نحوه انتخاب بهترین نوع آن
چیدمان انبار بر اساس ماشین آلات حمل کالا و نحوه تردد ماشینها
در انبارهای بزرگ و انبارهای صنعتی، معمولا از لیفتراک و بالابر برای جابجایی کالاها استفاده میشود. در صورتی که در انبارهای کوچکتر، جابجایی توسط نیروی انسانی انجام میشود. بنابراین در چیدمان انبار، باید به نوع تجهیزات در دسترس در انبار توجه شود.
در انبارهایی که بالابر و لیفتراک وجود ندارد، نمیتوان تعداد طبقات قفسهها را زیاد در نظر بگیریم و اقلام باید به صورت ردیفی در طبقات پایین چیده شوند. در صورت وجود لیفتراک میتوان کالاها را در طبقات بالاتر قرار داد و محدودیتی در این زمینه وجود ندارد.
همچنین چیدمان کالاها در انبار باید به گونهای باشد که بتوان در راهروها به راحتی کالا را حمل کرد. چیدمان در قفسههای انبار، باید به گونهای باشد که کالاها از قاب بیرون نباشند و مانع تردد نشوند.
نحوه چیدمان انبار مواد غذایی
ساخت فضای انبار مواد غذایی
انبار مواد غذایی نیازمند رعایت قوانین بهداشتی و ایمنی غذایی است. از همین رو، باید به موارد زیر توجه داشت:
- در نظر گرفتن نوع مواد غذایی: باید در نظر گرفت که مواد غذایی در دما و رطوبت خاصی نگهداری میشوند. برای مثال، محصولات پروتئینی مانند گوشت باید در دمای پایین و حداکثر ۴ درجه سانتیگراد نگهداری شوند.
- فضای لازم: باید فضای لازم برای نگهداری محصولات را مشخص کنید. همچنین باید فضای کافی برای ایجاد مسیر حرکتی برای کارمندان و ماشینآلات در نظر گرفته شود.
- هوا و رطوبت: باید به سیستم تهویه مناسبی برای کنترل دما و رطوبت احتیاج دارید. این کار باعث میشود که مواد غذایی به دمای مناسب نگهداری شوند و رطوبت مورد نظر را داشته باشند.
سیستم آب و فاضلاب: باید یک سیستم آب و فاضلاب مناسب را برای جلوگیری از آلودگی محصولات از طریق باکتریها و ویروسها به کار برده شود. - نور و تهویه: باید در نظر گرفت که نور خورشید به اندازه کافی در انبار وارد شود و در عین حال سیستم تهویه هوای مناسبی نیز وجود داشته باشد.
- امنیت: باید از نظر امنیتی بررسی شود تا از دسترسی غیرمجاز به محصولات غذایی جلوگیری شود.
در کل، برای ساخت فضای انبار مواد غذایی، باید از تجهیزات و تکنولوژیهای مدرنی استفاده کرد تا به هدف از طراحی بهینه این فضا، ایجاد یک محیط کاملاً بهداشتی و ایمن برای نگهداری مواد غذایی و پاسخ به نیازهای کاربران است.
از جمله تجهیزات مهم در یک انبار مواد غذایی میتوان به سیستمهای خنک کننده، سیستمهای گرمایشی، سیستمهای تهویه، سیستمهای نورپردازی و سیستمهای مرطوب کننده اشاره کرد.
در اینجا، سیستم خنک کننده با توجه به نوع مواد غذایی باید در دما و رطوبت مناسبی قرار داده شود. همچنین سیستم گرمایشی نیز باید در صورت نیاز مانند نگهداری مواد غذایی یخ زده فعال شود. سیستمهای تهویه نیز باعث ایجاد هوای تازه و ایمن در فضای انبار میشوند و سیستمهای نورپردازی و مرطوب کننده نیز به حفظ کیفیت مواد غذایی در طول مدت نگهداری کمک میکنند.
علاوه بر تجهیزات فنی، مسائل ایمنی نیز بسیار مهم هستند. باید از جمله روشهای پیشگیری در برابر سرقت، حفاظت در برابر حشرات و حیوانات و امنیت اطلاعات در نظر گرفته شود.
در نهایت، برای طراحی یک فضای انبار مواد غذایی بهینه، باید از تحلیل دقیق نیازهای کاربری، شناسایی نیازهای زیرساختی، استفاده از تکنولوژیهای مدرن و اجرای استانداردهای بهداشتی و ایمنی غذایی استفاده کرد.
اقدامات مهم قبل از قفسه بندی انبار
ایمنی در قفسه بندی انبار قبل از خرید قفسه
برای داشتن سیستم قفسه بندی بسیار مقاوم در برابر ضربه و وزن کالاها، لازم است در مرحله انتخاب و خرید قفسه انبار به موارد متعددی توجه داشته باشید. مهم ترین مواردی که میتوانند در مرحله خرید قفسه، گام موثری در افزایش ایمنی قفسه بندی انبار به شمار رود عبارتند از:
دقت در انتخاب نوع قفسه بندی
قفسه بندیهای انبار دارای تنوع بسیار بالایی میباشند و هر یک ویژگیهای ساختاری و فنی خاصی دارند. قفسه بندی پالت راک، قفسه بندی پانل راک، قفسه بندی متحرک و غیره در این مجموعه قرار دارند. نکته بسیار مهم این است که باید قفسههایی را انتخاب کنید که با نوع کالا، وزن آنها، وسایل حمل و نقل کالا در انبار و شرایط محیطی انبار کاملا متناسب باشند. عدم توجه به این مسئله باعث میشود، قفسههایی را انتخاب کنید که تحمل وزن کالاها را نداشته باشد و ساختار و بدنه قفسه از هم پاشیده شود. علاوه براین، نوع کالا و شکل آنها که ممکن است به صورت بشکه باشند یا لوله ای و غیره، باید با قفسههای سازگاری کامل داشته باشند. چون، کالاها باید کاملا در قفسهها ثابت شوند و احتمال ریزش آنها در کمترین حد ممکن باشد.
دقت در جنس قفسه بندی انبار
از دیگر موارد مهم برای ایمنی در قفسه بندی انبار میتوان به میزان مقاومت بدنه قفسهها در برابر ضربه و مواد خورنده و شرایط دمایی اشاره نمود. به دلایل مختلف ممکن است لیفتراک در حین جا به جایی کالاها با بدنه قفسه برخورد کند. لذا متریال به کار رفته در ساخت قفسه بندی انبار باید از کیفیت خوبی برخوردار باشد تا در برخورد با مانع دچار شکستگی و از هم پاشیدن نگردد. علاوه براین، لازم است برای افزایش ایمنی قفسه بندی انبار به این مسئله نیز توجه داشته باشید که، قفسهها ضد زنگ باشند و نم و رطوبت در آنها اثری ایجاد نکند.
مطالعه یشتر: آشنایی با انبار سبز و مزایای آن برای محیط زیست
ایمنی در قفسه بندی انبار زمان نصب قفسه
پس از تعیین بهترین قفسه بندی، لازم است در زمان نصب نیز به چند مورد مهم توجه گردد تا ایمنی قفسههای انبار تضمین گردد. این موارد عبارتند از:
رعایت استانداردها در نصب قفسه انبار
هر یک از سیستمهای قفسه بندی با توجه به ساختار در نظر گرفته شده برای آنها، نیاز به رعایت استانداردهایی در زمان نصب دارند. به عنوان مثال، نحوه ثابت کردن قفسهها روی زمین، محل قرار گرفتن ستونها و مهاربندها، تعیین ارتفاع مناسب برای هر قفسه متناسب با نوع کالا و محکم کردن اتصالات از جمله مواردی هستند که برای ایمن کردن قفسههای انبار لازم میباشند. با توجه به اینکه رعایت این استانداردها و نصب قفسه در انبار کاملا تخصصی میباشد، پیشنهاد میکنیم از نصب خودسرانه قفسهها در انبار خودداری کنید.
توجه به فاصله بین قفسه بندی انبار
یکی از موارد بسیار مهم که در نصب قفسه بندی انبار باید به آن توجه داشت، میزان فاصله ای میباشد که برای راهروها اختصاص داده میشود. با توجه به این نوع قفسه بندی و سیستمهای جا به جایی کالاها، عرض ردیف باید تعیین گردد. به عنوان مثال، عرض راهرو در قفسه بندی راهرو باریک کمتر از قفسه بندی مشبک میباشد. عدم توجه به این مسئله باعث میشود لیفتراک در حین جا به جایی به قفسهها برخورد نموده و به مرور استقامت آنها را کاهش دهد و در نهایت منجر به از هم پاشیدن قفسهها شود. این نکته به شدت بر افزایش ایمنی در قفسه بندی انبار موثر میباشد.
بازرسی و نظارت مداوم بر قفسهها
بخشها و تجهیزات مختلف نصب شده بر روی سیستمهای قفسه بندی به مرور زمان و به دلایل مختلف ممکن است دچار ترک و شکستگی گردند. به همین دلیل یکی از مهمترین اصول ایمنی در سیستم انبارداری، بازرسی و نظارت مداوم بر بخشهای مختلف میباشد. پس از مشاهده هرگونه خرابی لازم است با رعایت استانداردها تعمیرات انجام شده یا قطعات تعویض گردد. همچنین میتوان با بازرسیهای مداوم از نحوه چیدمان صحیح و اصولی کالاها مطلع شد تا در صورت وجود مشکل نسبت به رفع آنها اقدام شود.
عدم جوش دادن قطعات جانبی روی قفسههای انبار
در بسیاری از مواقع، افراد غیر حرفه ای در نصب سیستمهای قفسه بندی، به دلایل مختلف قطعات جانبی در بخشهای مختلف قفسهها جوش میدهند. استفاده از قطعات میتواند در حین جوشکاری به سایر بخشهای قفسهها آسیب وارد کند. علاوه براین، تعادل قفسهها را بر هم خواهد زد و بخشهای مختلف قفسه در برابر فشارهای وارد شده از سایر بخشها مقاومت نخواهند داشت.
رعایت فاصله قفسه از زمین و دیوار
قرار دادن قفسهها بر روی زمین بدون در نظر گرفتن فاصله مناسب یکی از موارد بسیار رایجی میباشد که میتوان ایمنی در قفسه بندی انبار را تحت تاثیر قرار دهد. همیشه باید به این مسئله توجه داشت که به دلایل مختلف ممکن است آب و نم و رطوبت وارد انبار گردد. در این شرایط اگر کالاها بر روی زمین قرار گرفته باشند، خسارت زیادی وارد خواهد شد.
